“Ο πνευματικός πατήρ”, Άγιος Άνθιμος ο Χίος

«Ιδού εγώ και τα παιδία, α μοι έδωκεν ο Θεός». Δεν ηθέλησα εις τον κόσμον να αποκτήσω παιδιά σαρκικά και ο Θεός μου εχάρισεν εσάς, να σας εχω παιδιά μου πνευματικά. Με παρηγορεί αυτό το ρητόν∙ και εσάς φαντάζομαι ότι σας ευφραίνει· διότι εγώ σας έχω ως παιδιά μου και εσείς με θεωρείτε ως πατέρα σας πνευματικόν.

Ανώτερος είναι ο πνευματικός πατήρ από τον σαρκικόν πατέρα. Πολύ πιο ανώτερος είναι ο πνευματικός πατήρ από τον σαρκικόν πατέρα. Διότι εγώ αν σε ιδώ ότι προσκόπτεις προς λίθον τον πόδα σου, δεν θα ησυχάσω· θα τρέξω να σε βοηθήσω. Αν σε ιδώ να σε σύρουν εις τα δικαστήρια δια κάποιον χρέος, το οποίον οφείλεις, θα τρέξω να το πληρώσω εγώ αντί για σένα. Αν ιδώ ότι σε κατηγορούν ή σε υβρίζουν ή σε κακολογούν, θα τρέξω, να πάρω το μέρος σου και να σε υπερασπίσω.

Αν σε ιδώ ότι είσαι λυπημένη και δεν έχεις από πουθενά παρηγοριά, εγώ θα προσπαθήσω, όπως μπορώ, να σταλάξω πάνω σου, αν είναι δυνατόν, και μία στάλα από το αίμα μου, δια να σε παρηγορήσω. Αν σε βλέπω ότι ασθενείς, δεν μπορώ παρά κάποιαν βοήθειαν έστω και ελαχίστη θα σου παράσχω προς θεραπείαν σου. Διότι πονεί η ψυχή μου∙ δεν μπορώ να σε ιδώ σε ανάγκη και να αδιαφορήσω∙ διότι σε παρέλαβον εκ πνεύματος αγίου και σε πονώ.

Εάν κυριεύεσαι υπό των δαιμόνων, εάν κινδυνεύης από των παθών, εάν βασανίζεσαι από άλλα διάφορα, εγώ δεν ησυχάζω. Προσπαθώ με κάθε μέσον να σε απαλλάξω άπ’ αυτά. Και ακόμη σας δίνω την άφεσι των αμαρτιών, για να πάτε συγχωρεμένες στον ουρανό. Το παν όμως εξαρτάται από εσάς.

Όλα αυτά, τα οποία είπαμεν τώρα, είμαι πρόθυμος να σας τα παράσχω∙ το γνωρίζετε από πολλά χρόνια, και το βλέπετε καθημερινώς. Στέκεται όμως στην ιδική σας πίστι και ευλάβεια. Στέκεται στην ιδική σας αφοσίωσι και ζήλον τον οποίον έχετε προς εμένα. Πρέπει να έχετε εσείς τα ανάλογα απέναντι μου, να εφαρμόζετε εκείνα τα οποία ανήκουν στη θέσι σας, δια να σας επιβλέπω και εγώ και να σας ποιμαίνω. Διότι φαίνομαι ως ποιμήν ανάξιος∙ άξιος δεν είμαι∙ το γνωρίζω∙ αλλά ευρέθηκα.

Ο ποιμήν όμως δεν κάθεται ποτέ ήσυχος∙ όταν ιδή τον λύκον και έρχεται, όχι μόνον προσπαθεί μόνος του με κάθε τρόπον να φυλάξη τα πρόβατα, αλλά και άλλους φωνάζει να τον βοηθήσουν. Ο ποιμήν διά τα άλογα ζώα φωνάζει, σφυρίζει, πετροβολά∙ το αυτό κάμνω και εγώ, αδελφές∙ πότε φωνάζω, πότε μαλώνω, πότε αγριεύω· διότι είμαι ποιμήν λογικών προβάτων. Δεν πρέπει όμως να υπάρχη ανάγκη να γίνεται έτσι. Διότι τα άλογα ζώα είναι άλογα∙ δεν καταλαβαίνουν, ενώ τα λογικά πρόβατα με ένα λόγο που θα τους ειπή ο ποιμήν πρέπει να ακούν. Αλλά επειδή ή εξ συνεργείας των δαιμόνων ή εκ συνήθειας κακής ή εξ αμελείας του ποιμένος δεν μπορούν μόνο με ένα λόγο να ακούσουν, ανάγκη είναι να τα μεταχειρισθή αυτά όλα που είπαμεν.

Ένας μόνον λόγος γραπτός, ο λόγος του Ευαγγελίου, είναι αρκετός να διδάξη τα λογικά πρόβατα και να τα προφυλάξω από τον νοητόν λύκον τον διάβολον. Επειδή όμως δεν τον ακούμεν, δια τούτο και, εγώ ο δυστυχής πολεμώ πότε με φωνές, πότε με επιτίμια, άλλοτε με καμμιά παρηγοριά, και όλο σας προσέχω, δια να μη βγαίνετε έξω των ορίων σας.

Να μη στενοχωρήσθε, αδελφές, γι’ αυτά που σας λέγω, αλλά να τα χαράξετε βαθιά μέσα στην καρδιά σας, διότι εγώ μια ημέρα θα φύγω και αυτά θα σας χρειασθούν. Η αγάπη μου με παρακινεί να σας τα λέγω αυτά∙ κάποια στοργή πνευματική υπάρχει, την οποίαν δεν μπορώ να σας την εκφράσω με άλλον τρόπον παρά μόνον με αυτά που σας λέγω.

Πρέπει να με ακούτε. Τα ευτελή αυτά λόγια μου είναι η διαθήκη μου και να τα φυλάξετε.

Δεν ήρθα εδώ εγώ να στρώσω πάνω σε μαλακά στρώματα και να αναπαυθώ· ήλθα να πέσω εις την ταπείνωσιν. Δεν ήλθα εδώ να είμαι εις δόξαν και τιμήν και να με φωνάζουν Κύριε· ήλθα να υβρισθώ, να πεινάσω, να διψάσω, να κοπιάσω, να μοχθήσω, να με χλευάσουν, να με τσαλαπατήσουν για την αγάπην του Χριστού. Δεν είμαι Κύριος· η Κυρία Θεοτόκος και ο Υιός αυτής είναι Κύριοι. Εγώ είμαι υπηρέτης σας∙ τόσα χρόνια σας υπηρετώ. Ένας δούλος σας είμαι· ούτε και γέροντα θέλω να με λέγουν. Δεν μου αρέσει και δεν το θέλω, αλλά είναι τιμή δική σας.

(Αγίου Ανθίμου της Χίου, Διδαχές Πνευματικές – Άρτος Ζωής, Επιμέλεια: Αντωνίου Ν. Χαροκόπου, τόμος Β΄, Ιερά Μονή Παναγίας Βοηθείας Χίου, Αθήναι 2001)