Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ
Ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Πολύκαρπος ὑπῆρξε ἐπίσκοπος Σμύρνης καί ἀποστολικός Πατέρας. Στή γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας Ἀποστολικοί Πατέρες ὀνομάζονται οἱ ἐκκλησιαστικοί ἐκεῖνοι ἄνδρες, πού γνώρισαν καί συνανεστράφησαν ἁγίους Ἀποστόλους, ἄκουσαν τή διδασκαλία τους καί, σύμφωνα μέ τήν ἐμπειρία τους αὐτή, ἔζησαν, δίδαξαν καί ἔγραψαν ἱερά κείμενα. Οἱ Ἀποστολικοί Πατέρες στήν κυριολεξία εἶναι τρεῖς. Ὁ Κλήμης Ρώμης, ὁ Ἰγνάτιος Ἀντιοχείας καί ὁ Πολύκαρπος Σμύρνης.
Ὁ ἅγιος Πολύκαρπος γεννήθηκε περί τό 70 μ.Χ. πιθανόν στή Σμύρνη. Ἐμαθήτευσε κοντά στούς ἁγίους ἀποστόλους καί εἰδικώτερα στόν ἀπόστολο καί εὐαγγελιστή Ἰωάννη, ἀπό τον ὁποῖον καί ἐγκαταστάθηκε ὡς ἐπίσκοπος Σμύρνης. Στήν ἐποχή του ἦταν ἡ κατ̉ ἐξοχήν ὀρθόδοξη φυσιογνωμία τῶν ἐκκλησιῶν τῆς Μικράς Ἀσίας, ὡς φορέας τῆς γνήσιας ἀποστολικῆς παραδόσεως. Σημαντικό ρόλο στήν πνευματική του πορεία διαδραμάτισε ἡ γνωριμία του μέ τόν πρῶτο ἐπίσκοπο Σμύρνης ἅγιο Βουκόλο, τόν ὁποῖο διαδέχτηκε, καί τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τό Θεοφόρο ἐπίσκοπο Ἀντιοχείας, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἔλαβε καί προσωπική ἐπιστολή, στήν ὁποία τόν ἐπαινεῖ καί τόν συμβουλεύει. Καί ὁ ἴδιος ἔγραψε πολλές ἐπιστολές, σώζεται ὅμως μία, τήν ὁποίαν ἔστειλε πρός τούς χριστιανούς τῶν Φιλίππων τῆς Μακεδονίας.
Ποίμανε ἀποστολικά τήν Ἐκκλησία τῆς Σμύρνης περίπου 60 χρόνια καί εἶχε ἀπό τό Θεό τό χάρισμα νά ἐπιτελεῖ θαύματα. Ἡ πολυσχιδής δράση του προκάλεσε τό φθόνο τῶν εἰδωλολατρῶν καί τῶν Ἑβραίων. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ κατηγορία τους˙ «οὗτος ἐστίν ὁ τῆς Ἀσίας διδάσκαλος, ὁ πατήρ τῶν χριστιανῶν, ὁ πολλούς διδάσκων μή θύειν μηδέ προσκυνεῖν».
Σέ ἡλικία 86 ἐτῶν τόν συνέλαβαν μέ διαταγή τοῦ Ρωμαίου ἀνθυπάτου τῆς Μ. Ἀσίας Στάτιου Κοδράτου. Παροιμιώδης ἔμεινε ἡ ἀπάντηση τοῦ ἁγίου στή διαταγή τοῦ ἄρχοντα νά ἀρνηθεῖ τό Χριστό. «86 ἔτη δουλεύω ἀυτῷ καί οὐδέν μέ ἠδίκησε καί πῶς δύναμαι βλασφημῆσαι τόν βασιλέα μου τόν σώσαντά με;»
Καταδικάστηκε στόν διά πυρᾶς θάνατο. Στό μέσον τοῦ σταδίου της Σμύρνης ἄναψαν τή μαρτυρική φωτιά καί σ̉ αὐτήν βιαίως ἔρριξαν τόν γέροντα. Ἐπειδή ὅμως οἱ φλόγες τόν σεβάστηκαν καί σχημάτισαν γύρω του προστατευτική ἁψῖδα, ὅρμησε ἐναντίον του ἕνας σκληροτράχηλος δήμιος καί τόν θανάτωσε μέ ξίφος. Ἦταν 23 Φεβρουαρίου 156.
Στόν ἱερό Πολύκαρπο ἁρμόζουν τα προφητικά λόγια τῆς Ἀποκαλύψεως (2,8-11):
«Στόν ἄγγελο τῆς ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης γράψε:
Νά τί λέει ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος, πού τόν θανάτωσαν καί ὅμως ζεῖ: Ξέρω καλά τά ἔργα σου καί πῶς σέ κατατρέχουν καί πῶς εἶσαι φτωχός – κι ὅμως εἶσαι πλούσιος. Ξέρω πῶς σέ διαβάλλουν ἄνθρωποι πού ἰσχυρίζονται ὅτι ἀνήκουν τάχα στό λαό τοῦ Θεοῦ˙ αὐτοί ὅμως δέν εἶναι δικοί του, γιατί ἀνήκουν στή σύναξη τοῦ σατανᾶ. Μή φοβᾶσαι καθόλου γιά ὅσα σοῦ μέλλεται νά πάθεις. Ὁ διάβολος θά ρίξει μερικούς ἀπό σᾶς στή φυλακή γιά νά δοκιμαστεῖτε. Ὁ διωγμός θά κρατήσει δέκα μέρες. Κράτα τήν πίστη σου, ἀκόμη κι ἄν σοῦ στοιχίσει τή ζωή, κι ἐγώ θά σοῦ δώσω γιά στεφάνι τῆς νίκης, τήν αἰώνια ζωή.
Ὅποιος ἔχει αὐτιά, ἅς ἀκούσει τί λέει τό Πνεῦμα στίς ἐκκλησίες. Τό νικητή δέν θά μπορέσει νά τόν πειράξει ὁ δεύτερος θάνατος.»
Ἡ Ἐκκλησία κατέταξε τόν ἅγιο ἐπίσκοπο τῆς Σμύρνης Πολύκαρπο στή χορεία τῶν Ἱερομαρτύρων καί τιμᾶ τή μνήμη του τήν 23η Φεβρουαρίου.
Ἡ δεξιά χείρ τοῦ τιμίου λειψάνου, πού φυλάσσεται στήν Ἱερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἀμπελακιωτίσσης Ναυπάκτου.
