ΒΙΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ
Ὁ Χρυσόστομος Καλαφάτης (Τρίγλια της Μικράς Ἀσίας, 8 Ιανουαρίου 1867 – Σμύρνη, 27 Αὐγούστου 1922) ἦταν Ἕλληνας Μικρασιάτης θεολόγος καί ἐπίσκοπος πού διετέλεσε Μητροπολίτης Δράμας καί Σμύρνης. Εἶναι ἅγιος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καί ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Την περίοδο 1902-1910 διετέλεσε Μητροπολίτης Δράμας καί Φιλίππων μέ σημαντική δράση στόν Μακεδονικό Ἀγῶνα καί μέ πρωτοβουλίες γιά τή δημιουργία πολλῶν ἑλληνικῶν ἐκπαιδευτηρίων. Ἀπό τό 1910 ἕως καί τόν μαρτυρικό του θάνατο διετέλεσε Μητροπολίτης Σμύρνης μέ πρωτοβουλίες γιά τόν ἀθλητισμό, τήν παιδεία καί τήν κοινωνική πρόνοια τῆς πόλης.
Ἀρνήθηκε νά ἐγκαταλείψει τό ποίμνιό του, παρά τήν προσφορά ἀσφαλοῦς διαφυγῆς σέ αὐτόν ἀπό τίς Μεγάλες Δυνάμεις, καί κατακρεουργήθηκε ἀπό τόν φανατισμένο τουρκικό ὄχλο κατά τήν ἀνακατάληψη τῆς Σμύρνης ἀπό τόν τουρκικό στρατό στή Μικρασιατική Καταστροφή, στίς 27 Αὐγούστου 1922, μετά ἀπό ἐντολή τοῦ Νουρεντίν πασᾶ. Το 1993 κατετάγη στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μαζί μέ ὅλους τούς μάρτυρες τῆς Μικρασιατικῆς Καταστροφῆς, μέ ἀπόφαση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Γεννήθηκε στίς 8 Ἰανουαρίου 1867 στήν Τρίγλια τῆς Βιθυνίας (ἐπαρχία Προύσας), στήν Προποντίδα τῆς Μικράς Ἀσίας. Ἦταν γιός τοῦ Νικολάου Καλαφάτη καί τῆς Καλλιόπης Λεμονίδου, οἱ ὁποῖοι ἀπέκτησαν συνολικά ὀκτώ παιδιά, τέσσερα ἀγόρια καί τέσσερα κορίτσια. Ὁ πατέρας του ἦταν νομομαθής καί ἀντιπροσώπευε συμπολῖτες του ἐνώπιον τῶν τουρκικῶν δικαστηρίων. Ἐπίσης, ἀναμιγνυόταν στά κοινά καί ἐκλεγόταν δημογέροντας. Ἡ μητέρα του ἦταν εὐλαβής χριστιανή καί ἀναφέρεται ὅτι τόν εἶχε τάξει στήν Παναγία.
Ὁ Χρυσόστομος ἐκδήλωσε νωρίς τήν ἐπιθυμία του νά γίνει κληρικός. Οἱ γονεῖς του ἔγιναν ἀρωγοί στήν ἐπιθυμία του, πουλώντας ἀκίνητη περιουσία καί στέλνοντάς τόν οἰκότροφο στή Θεολογική Σχολή τῆς Χάλκης, ὅπου εἶχε τήν τύχη νά ἔχει σπουδαίους δασκάλους. Εἶχε ἐπίσης τήν τύχη νά ἀναλάβει τά ἔξοδα τῶν σπουδῶν του ὁ Μητροπολίτης Μυτιλήνης καί μετέπειτα Οἰκουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντῖνος Βαλιάδης, ὁ ὁποῖος τόν γνώρισε σέ μία ἐπίσκεψή του στή Σχολή καί ἐκτίμησε τίς ἐπιδόσεις του. Ὁ Χρυσόστομος ἀποφοίτησε ἀπό τή Σχολή μέ «ἄριστα».
Ὁ Μητροπολίτης Κωνσταντῖνος τόν χειροτόνησε διάκονο καί τόν προσέλαβε ὡς ἀρχιδιάκονο στή Μητρόπολη Μυτιλήνης καί κατόπιν στή Μητρόπολη Ἐφέσου, ὅπου μετατέθηκε. Το 1896 ὁ Χρυσόστομος ἀσχολήθηκε μέ τό θέμα πού δημιούργησαν καθολικοί καλόγεροι τῆς Μονῆς τῶν Λαζαριστών τῆς Σμύρνης, οἱ ὁποῖοι, θέλοντας νά προσηλυτίσουν ὀρθοδόξους τῆς Ἰωνίας, ἀγόρασαν κοντά στήν Ἔφεσο μία τοποθεσία πού λεγόταν Καπουλή-Παναγιά καί διέδωσαν ὅτι βρῆκαν ἐκεῖ τόν τάφο τῆς Παναγίας. Ὁ Χρυσόστομος προέβη σέ πλῆθος δημοσιευμάτων, τεκμηριωμένων ἐπιστημονικά, τά ὁποία ἐξέδωσε καί σέ βιβλίο. Κατόπιν αὐτοῦ, οἱ Λαζαριστές ὑποστήριξαν ὅτι ἐπρόκειτο γιά σπίτι τῆς Θεοτόκου.
Στις 2 Ἀπριλίου 1897 ὁ Μητροπολίτης Ἐφέσου Κωνσταντῖνος ἐξελέγη Οἰκουμενικός Πατριάρχης (Πατριάρχης Κωνσταντῖνος Ε΄). Στις 18 Μαΐου τοῦ ἴδιου ἔτους χειροτόνησε πρεσβύτερο τόν Χρυσόστομο καί τόν χειροθέτησε Μέγα Πρωτοσύγκελλο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἀπό τή θέση αὐτή προήδρευσε μικτής ἐπιτροπῆς Ὀρθοδόξων καί Ἀγγλικανῶν μέ θέμα τήν ἕνωση τῶν δύο Ἐκκλησιῶν. Ἀκόμη συνετέλεσε στή ματαίωση τῶν σχεδίων τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς Πασλαβιστικής Ἑταιρείας Ποποσυστότσεφ, πού ἐπεδίωκε τήν ἀλλοίωση τοῦ ἑλληνικοῦ χαρακτῆρα τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί τόν ἐκσλαβισμό τῶν Πατριαρχείων Ἀντιοχείας καί Ἱεροσολύμων. Ταυτόχρονα, ἀξιοποίησε τήν εὐγλωττία του στό κήρυγμα. Μνημειώδης θεωρεῖται ὁ ἐπικήδειός του πρός τόν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καί πρώην Κωνσταντινουπόλεως Σωφρόνιο, πνευματικό πατέρα τοῦ Κωνσταντίνου Ε΄, καθώς ἐπίσης καί ὁ λόγος πρός τόν Ἐσταυρωμένο, τή Μεγάλη Παρασκευή τοῦ 1901. Την ἴδια ἡμέρα, Μεγάλη Παρασκευή τοῦ 1901, ἀπομακρύνθηκε ἀπό τόν Οἰκουμενικό Θρόνο ὁ Κωνσταντῖνος Ε΄ καί κατόπιν ἐπανεξελέγη ὁ δυναμικός Ιωακείμ Γ΄ Μεγαλοπρεπής. Καί αὐτός ὅμως ἐκτίμησε τά προσόντα τοῦ Χρυσοστόμου, καί ἔτσι ἐκλέγεται παμψηφεί, στίς 23 Μαΐου 1902 Μητροπολίτης Δράμας. Την ἡμέρα τῆς ἐκλογῆς του, ἀπευθυνόμενος στόν Πατριάρχη, εἶπε τά ἑξῆς προφητικά: «Ἐν ὅλη τή καρδία καί ἐν ὅλη τή διανοία θά ὑπηρετήσω τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος, καί ἡ μίτρα, τήν ὁποίαν ἄι ἅγιαι χεῖρες σου ἐναπέθεσαν ἐπί τῆς κεφαλῆς μου, ἐάν πέπρωται νά ἀπολέση ποτέ τήν λαμπηδόνα τῶν λίθων της, θά μεταβληθῆ εἰς ἀκάνθινον στέφανον μάρτυρος ἱεράρχου», πρᾶγμα πού ἔγινε 20 χρόνια ἀργότερα.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ
Ἐν ὅλη τή καρδία καί ἐν ὅλη τή διανοία θά ὑπηρετήσω τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος, καί ἡ μίτρα, τήν ὁποίαν ἄι Ἅγιαι χεῖρες σου ἐναπέθεσαν ἐπί τῆς κεφαλῆς μου, ἐάν πέπρωται νά ἀπολέση ποτέ τήν λαμπηδόνα τῶν λίθων της, θά μεταβληθῆ εἰς ἀκάνθινον στέφανον μάρτυρος Ἱεράρχου.
Ὁ νεοεκλεγείς Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος, εἰς τόν χειροτονητήριον λόγο του, ἀπευθυνόμενος πρός τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην 23-5-1902.
Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος, ὡς μητροπολίτης Δράμας τήν περίοδο 1902-1910.
Ἡ ἄφιξη καί ἡ ἐνθρόνιση τοῦ Χρυσοστόμου στή Δρᾶμα ἔγινε στίς 22 Ἰουλίου 1902. Ὡς πρῶτο μέλημά του ἔθεσε τήν ἐνίσχυση τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητας, τῶν φιλεκπαιδευτικῶν σωματείων καί τῶν Ἑλληνικῶν σχολείων. Με πρωτοβουλία του ἀνεγέρθηκε πληθώρα ἑλληνικῶν σχολείων ὅπως τό καλλιμάρμαρο Γυμνάσιο Ἀρρένων Δράμας μέ σχῆμα κάτοψης Ε, συμβολίζοντας τή λέξη Ἑλλάδα καί Ἐλευθερία. Ἐπίσης, μέ πρωτοβουλία τοῦ Μητροπολίτη Δράμας Χρυσοστόμου κτίσθηκαν τά Ἐκπαιδευτήρια Δράμας τό 1907. Το κτίριο θεμελιώθηκε τό 1907 καί οἱ ἐργασίες περατώθηκαν τό 1909, κατά τή δεύτερη περίοδο ἀρχιερατεῖας τοῦ Χρυσοστόμου στή Δρᾶμα, ἔπειτα ἀπό πολλές διακοπές καί παρεμβάσεις ἀπό τήν ὀθωμανική διοίκηση. Ἡ δαπάνη ἀνέγερσης καλύφθηκε ἀπό τήν οἰκογένεια Μελά, ἀπό προαιρετικές εἰσφορές τῶν κατοίκων τῆς Δράμας, ἀλλά καί ἀπό ἐνοίκια τῆς ἀκίνητης περιουσίας τῆς μητρόπολης Δράμας, ἐνῶ στήν ἀνέγερση βοήθησαν τεχνῖτες τῆς περιοχῆς. Στο κτίριο, μέ σχῆμα κάτοψης Π μέ σαφῆ ἀναφορά στή λέξη Πατρίδα, στεγαζόταν παρθεναγωγεῖο καί αρρεναγωγείο.
Ταυτόχρονα ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος πραγματοποιοῦσε περιοδεῖες στίς ἑλληνικές κοινότητες πού δέχονταν τή βουλγαρική πίεση καί προπαγάνδα, ὅπως ἡ Προσοτσάνη καί ὁ Βώλακας. Οἱ Βούλγαροι ἐπιχειροῦσαν συστηματικά μέ ἀπειλές, βιαιότητες καί δολοφονίες νά ἐξαναγκάσουν τούς Ἕλληνες νά προσχωρήσουν στή βουλγαρική Ἐξαρχία. Καί αὐτό γιατί ἡ Ἐκκλησιαστική ἐνσωμάτωση τῶν κατοίκων μίας περιοχῆς ἦταν ὁ πρόδρομος τῆς ἐδαφικῆς προσάρτησης της, ὅταν ἀργότερα θά διαλυόταν ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία.
Κατά τήν περίοδο τῆς ἀρχιερατεῖας του ἀντιμετώπισε τήν τρομοκρατικές ἐνέργειες τοῦ βουλγαρικοῦ κομιτάτου καθώς καί τήν τότε ρουμανική προπαγάνδα καί ἀνέπτυξε ἔξοχη ἐθνική δράση, συγκρατώντας τούς πεπλανημένους, ἐνθουσιάζοντας τούς λιγόψυχους καί ἀναλαμβάνοντας ὁ ἴδιος τή διεύθυνση τοῦ Ἀγῶνα κατά τῶν Βουλγάρων κομιτατζίδων.
Εἶμαι ποιμένας καί ὀφείλω νά μείνω κοντά στό ποίμνιό μου.
Λόγος τοῦ Μητροπολίτη Χρυσοστόμου στόν Ἀμερικανό Πρόξενο Τζωρτζ Χόρτον.
Στις 11 Μαρτίου 1910 ὁ Χρυσόστομος μετετέθη στή Σμύρνη, ὡς Μητροπολίτης Σμύρνης. Στη Σμύρνη συνέχισε τούς ἐθνικούς ἀγῶνες, ὀργανώνοντας μάλιστα πάνδημο συλλαλητήριο ὥστε νά καταγγείλει ἀφενός τίς βιαιότητες τῶν Βουλγάρων στήν Μακεδονία ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων, ἀφετέρου δέ τήν ὑποστήριξη τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν πρός τήν βουλγαρική προπαγάνδα.
Το πολύπλευρο ἔργο του ἐπεκτάθηκε σέ ὅλα τά ἐπίπεδα τῆς κοινοτικῆς ζωῆς – ποιμαντικό, ἐθνικό, κοινωνικό, ἐκπαιδευτικό, φιλανθρωπικό – μέ πρωτοποριακή πρωτοβουλία τό μεγάλο κοινωνικό ἔργο δημιουργίας εὐαγῶν ἱδρυμάτων καί ἀθλητικῶν ἐγκαταστάσεων γιά τή νεολαία. Ἐνδεικτικά μέ ἔμπνευση καί ἐνέργειες τοῦ Χρυσοστόμου δημιουργήθηκε στή Σμύρνη τό γήπεδο τοῦ Πανιωνίου Γυμναστικοῦ Συλλόγου Σμύρνης, ἔχοντας μάλιστα ἀρνηθεῖ δάνειο 100.000 χρυσῶν λιρῶν πού τοῦ προσέφεραν οἱ Ἄγγλοι. Συγκεκριμένα, μέ εἰσήγηση τοῦ μητροπολίτη Χρυσόστομου ἡ Δημογεροντία καί ἡ Κεντρική Ἐπιτροπή παραχώρησαν ἔκταση 105 στρεμμάτων, ἄν καί εἶχαν δελεαστική προσφορά 100.000 λιρῶν ἀπό Ἄγγλους, γιά νά τήν πουλήσουν. Ἐκεῖ κτίστηκε τό νέο στάδιο τοῦ συλλόγου, τό ὁποῖο ἐγκαινιάστηκε τό 1912 στούς ΙΔ΄ Πανιώνιους Ἀγῶνες. Το νέο στάδιο περιλάμβανε στίβο περιμέτρου 334 μέτρων, γήπεδο ποδοσφαίρου διαστάσεων 95×65 μ., γυμναστήριο ἐξοπλισμένο μέ σύγχρονα ὄργανα, ἐξέδρα γιά 7.000 θεατές, ἀποδυτήρια καί γραφεῖα.
Κατά τόν πρῶτο διωγμό (ἐπί Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου) βοήθησε πολλούς Ἕλληνες μέ ναυλωμένα πλοῖα νά διασωθοῦν σέ ἀσφαλεῖς τόπους. Παράλληλα, ἐπικοινωνοῦσε συνεχῶς μέ Ὀθωμανούς ἀξιωματούχους καί ἐξηγοῦσε μέ συνεντεύξεις κι ἐπιστολές γιά τόν διωγμό τῶν Ἑλλήνων τῆς Ἀνατολῆς σέ πρόσωπα στήν Ἑλλάδα καί τό ἐξωτερικό. Ὁ Γερμανός πρέσβυς στήν Κωνσταντινούπολη γράφει γιά τόν Μητροπολίτη Σμύρνης “… ἐξήρθη εἰς τό ὕψος τοῦ καλύτερου ἐπί τῆς γῆς κλήρου”. Ὁ ὑπουργός θρησκευμάτων τοῦ Σουλτάνου ζήτησε τήν ἀνάκληση του ἀπό τήν Σμύρνη καθώς οἱ τουρκικές ἀρχές εἶχαν θορυβηθεῖ ἔντονα ἀπό τήν πολυσχιδῆ δράση του ὑπέρ τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Στις 20 Αὐγούστου 1914 Τοῦρκοι ἀστυνομικοί ἀπομακρύνουν τόν Μητροπολίτη καί τόν ὁδηγοῦν στήν Κωνσταντινούπολη. Ὁ Χρυσόστομος ἐπιστρέφει στή Σμύρνη μετά τήν Ἀνακωχή τοῦ Μούδρου τό 1918, ἐνῶ ἡ ὑποδοχή του πίσω στήν πρωτεύουσα τῆς Ἰωνίας ἦταν παλλαϊκή.
Κατά τά ἔτη 1919 ἕως 1922, ὁπότε καί ἡ περιοχή τῆς Σμύρνης βρισκόταν ὑπό Ἑλληνική Διοίκηση, ὁ Χρυσόστομος ἀποτελοῦσε τόν ἐθνάρχη τοῦ Μικρασιάτικου Ἑλληνισμοῦ. Μάλιστα ἦταν ὁ ἐμπνευστής τῆς «Μικρασιατικῆς Ἄμυνας» γιά τή δημιουργία αὐτόνομου κράτους σέ περίπτωση ἥττας τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ. Ἡ κατάρρευση τοῦ Μικρασιάτικου μετώπου τόν Αὔγουστο τοῦ 1922 ἀπογοήτευσε τόν Χρυσόστομο, ὁ ὅποιος ἀποδοκίμασε τά σχέδια τῶν Μεγάλων Δυνάμεων γιά τήν ἀπομάκρυνση τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου ἀπό τήν Μικρά Ἀσία, ἐνῶ ταυτόχρονα ζητοῦσε ἔντονα ἀπό τήν Ἑλληνική Κυβέρνηση τρόπους, ἕως τήν ὕστατη ὥρα γιά τή διάσωση τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τήν ἐπερχόμενη σφαγή.
Μαρτύριο
Παρά τίς προτάσεις πού τοῦ ἔγιναν νά ἀποχωρήσει ἀσφαλής ἀπό τή Σμύρνη καθώς τό μέτωπο κατέρρεε, ὁ Χρυσόστομος ἀρνήθηκε νά ἐγκαταλείψει τό ποίμνιό του. Το ἀπόγευμα τῆς 27ης Αὐγούστου, Τοῦρκος αρχιαστυνόμος μαζί μέ ἔνοπλους στρατιῶτες, μετέβη στά γραφεῖα τῆς Μητρόπολης Σμύρνης καί διέταξε τόν Χρυσόστομο νά παρουσιαστεῖ στόν Τοῦρκο στρατιωτικό διοικητή Νουρεντίν πασᾶ, μαζί μέ τούς Ἕλληνες Δημογέροντες τῆς Σμύρνης Γεώργιο Κλιμάνογλου καί Νικόλαο Τσουρούκτσογλου. Ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος προσήχθη ἐνώπιον τοῦ Νουρεντίν στό Διοικητήριο. Ἐκεῖ ὁ τοῦρκος διοικητής τόν κατηγόρησε γιά τή φιλελληνική του στάση καί τίς ἐνέργειές του ἐναντίον τοῦ τουρκικοῦ ἔθνους καί ἀφοῦ τόν ἐξύβρισε τόν παρέδωσε στούς ἐξαγριωμένους Τούρκους πού εἶχαν κατακλύσει τήν πλατεῖα τοῦ Διοικητηρίου. Πρῶτοι δολοφονήθηκαν ἀπό τούς Τούρκους οἱ δύο Δημογέροντες Γεώργιος Κλιμάνογλου καί Νικόλαος Τσουρουκτσόγλου. Ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος βασανίσθηκε, τυφλώθηκε καί διαμελίστηκε ἀπό τόν τουρκικό ὄχλο βρίσκοντας ἔτσι μαρτυρικό θάνατο, στίς 27 Αὐγούστου 1922.
Ἀνακήρυξη Ἁγίου
Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος Σμύρνης.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τόν ἀνακήρυξε Ἅγιο ὡς Ἱερομάρτυρα. Ἡ μνήμη τοῦ «Ἁγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης καί τῶν σύν αυτώ Ἁγίων ἀρχιερέων Γρηγορίου Κυδωνιῶν, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Προκοπίου Ικονίου, Ευθυμίου Ζήλων καθώς καί τῶν κληρικῶν καί λαϊκῶν πού σφαγιάσθηκαν κατά τή Μικρασιατική Καταστροφή» ἑορτάζεται τήν Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (Σεπτέμβριος).
Προστάτης Ἅγιος
Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος ἔχει καθιερωθεῖ ὡς ὁ προστάτης ἅγιος τῶν Μικρασιατῶν. Ἐπίσης μαζί μέ τόν Ἅγιο Νεκτάριο καθιερώθηκε ὡς ὁ προστάτης ἅγιος τοῦ ἀθλητισμοῦ καί τῆς γυμναστικῆς, καθώς ὡς πρωτοπόρος γιά τήν ἐποχή του, πρωτοστάτησε στήν ἀνάπτυξη τῆς ἄθλησης τῶν νέων καί τή δημιουργία ἀθλητικῶν – γυμναστικῶν ἐγκαταστάσεων, σχολείων καί γηπέδων.
Ναοί στή μνήμη του
Ἱεροί Ναοί στή μνήμη του ἔχουν ἀνεγερθεῖ στή Δρᾶμα, τήν Πτολεμαΐδα, τήν Τριανδρία Θεσσαλονίκης, τή Ζίντα Ἡρακλείου Κρήτης, τή Σάμο, τή Ραφήνα, στήν Ἱερά Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Καμμένων Βούρλων Φθιώτιδας, στήν πόλη Μπέργκεν τῆς Νορβηγίας κ.α.
Δημόσια Μνήμη
Σχεδόν σέ κάθε πόλη τῆς χώρας ὑφίσταται ὁδός πού φέρει τό ὄνομά του καί ἀνδριάντες καί προτομές του κοσμοῦν τήν Ἀθήνα, τή Θεσσαλονίκη, τή Νέα Σμύρνη, τή Νέα Ἰωνία Μαγνησίας, τή Γλυφάδα, τόν Πειραιᾶ, τή Νίκαια Ἀττικῆς, τό Περιστέρι Ἀττικῆς, τόν Ὑμηττό, τή Δρᾶμα, τίς Σέρρες, τήν Καλαμάτα καί ἄλλες πόλεις.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως
Μέγαν μάρτυρα ἡ Ἐκκλησία,
μέγαν ἥρωα τὸ ἔθνος σύμπαν,
τὸν τῆς Σμύρνης ὑμνοῦμεν Χρυσόστομον.
Καὶ γὰρ γενναίως ἀθλήσας ὑπέμεινεν
ὑπὲρ πατρίδος καὶ πίστεως θάνατον.
Ἱεράρχου τε ὑπόδειγμα ἑαυτὸν ἀνέδειξε,
τὸν στέφανον λαβὼν τὸν ἀμαράντινον.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ήχος πλ.α’. Τον συνάναρχον λόγον
Εκκλησίας της Σμύρνης φωσφόρε Άγγελε
Ιερομάρτυς γενναίε,
ο εξορίας δεινάς
υπομείνας και μαρτύριον κατώδεινον
υπέρ ποιμνίου σου καλώς,
Αρχιθύτα Δραμινών και Πρόεδρε Ιωνίας
Χριστόν ημίν εκδυσώπει
τοις ευφημούσι σε, Χρυσόστομε.
